Wie nog geen catamaran zeilt, wil dat natuurlijk ooit nog eens gaan doen. Eén van de redenen waarom u dit leest! U kunt bijna geen vakantiefolder openslaan of er staat een foto van een (vaak wat gedateerde Hobie of Prindle) catamaran met aantrekkelijk blauw water en een spierwit strand. Van de buitenkant lijkt het misschien een beetje op de wereld van Peter S. maar dat valt tegen. Of mee zoals u wilt. De toegankelijkheid van de sport is, ook door het klimaat in Nederland, buiten de zomermaanden om niet optimaal, dat geef ik graag toe. Maar daarom ook deze informatie om de drempel lager te maken.

Hoe maak ik kennis met catamaranzeilen
Welk type boot ga ik kopen
Welke klassen zijn er eigenlijk
Hoe maak ik voor mezelf een keuze
Hoe kom ik aan een boot
Wat kost een boot
Wat moet ik nu met m’n boot
Wat moet ik aan

Hoe maak ik kennis met catamaranzeilen

Welk type boot ga ik kopen?

Ik heb het hier alleen over koop. Huren is, althans in Nederland, nauwelijks een optie. Allereerst moet u zich de vraag stellen; wil ik alleen of met anderen varen? Er is een verschil tussen één- en tweemans cats, vooral tot uitdrukking komend in het gewicht en zeiloppervlak. Er zijn overigens 2-mans boten waar je ook tot windkracht 3 of soms zelfs daarboven nog aardig met alleen het grootzeil en zonder fok kunt varen. Maar lang niet allemaal. Als u financieel tegen de aankoop zit aan te hikken kunt u met twee of meerdere mensen samen een boot kopen. Dat is vaak helemaal niet zo’n slecht idee als u wellicht denkt. Heel veel mensen op de clubs doen dat en het gaat vaak beter dan de meeste mensen verwachten. Goede afspraken maken is daarbij natuurlijk essentieel. Daarna moet u voor uzelf bepalen of u aan wedstrijden mee wilt doen of gewoon lekker wilt toerzeilen met tot windkracht 3 à 4 beaufort en het liefst met mooi weer.

In the blind iets kopen is vaak niet handig. Op die manier een catamaran kopen al helemaal niet. Vooral omdat het als buitenstaander zonder ervaring met specifieke catamarankennis lastig is de voor- en nadelen voor hem of haar goed in te kunnen schatten. Sommige verkopers die graag een boot aan u willen verkopen, zullen nog wel eens de verkeerde verhalen over de nadelen van type’s van de concurrent de wereld in helpen. Maar misschien is dat type gelet op uw wensen en ervaring wel precies uw boottype.

Voor een overzicht van populaire catamarantypen is het dan nog beter om eens de boottypen op de uitslagenlijst van de laatste wedstrijden na te kijken. Daaraan kunt u direct zien what’s hot & what’s not. Dat geeft overigens ook een goed inzicht in de courantheid van de boot als u er ooit – om wat voor reden dan ook – weer eens vanaf wilt. Voor de beginnende of ervaren wedstrijdzeiler is de keuze beperkt. Als je alleen wilt toeren is er aanzienlijk meer keus.

Welke klassen zijn er eigenlijk

• Dart 18:  Erkende World Sailing klasse. Heeft als voordeel (of als nadeel, net hoe je het bekijkt) dat één persoon in de trapeze staat. Geen zwaarden. Ook oudere boten komen in wedstrijden nog goed mee. Vrij robuuste boot. Minder geschikt voor twee zware kerels. Strikte eenheidsklasse. Het is een actieve klasse met internationale wedstrijden. Nieuwe boten zijn door het hoge pond sterling flink aan de prijs.
• Hobie 16: Erkende World Sailing klasse. Bewezen boot voor brandingzeilen. Kan meer wind hebben dan het wedstrijdcomité of de bemanning. Geen zwaarden (zgn. asymmetrische rompen). Dubbele trapeze. Droge boot. Kan tot windkracht drie ook alleen gevaren worden. Vaak gevaren door gemengde teams. Als je hier goed mee kan varen is de rest kinderspel.
• Formule 18: (o.a. Hobie Tiger, Wildcat, Nacra Infusion, C2, Cirrus, Mattia) Erkende formule klasse van verschillende merken met gennaker. Lange tijd dé wedstrijdklasse van het moment. Met oudere boten is het door de voortschrijdende ontwikkelingen vaak moeilijk om in de wedstrijden nog voorin mee te komen. Wel gemakkelijk te varen maar met spi en door zwaarden op zee minder geschikt voor de beginner. Relatief duur en kwetsbaar. Ook met minder wind kan al dubbel trapeze worden gestaan.
• Formule 20: (o.a. Nacra, Hobie Fox, Ventilo)   Erkende klasse. Alles een maatje groter dan Formule 18. Ook qua prijs. Zie verder Formule 18. Uitgevoerd met carbon mast. Niet echt meer iets voor man en vrouw om samen voor het eerst even mee te gaan catamaranzeilen. Echte wedstrijdboot.
• A-Cat (Diverse bouwers, zelfbouw) . Eénmanscat. Erkende klasse. Super licht (v.a. 70 kg) en vooruitstrevende formule klasse. Voor de veeleisende sleutelaar die meer wil dan alleen zeilen… Enkele jaren terug als één van de eerste klassen overgestapt op foiling uitvoering.
• Tornado: (Diverse bouwers) Erkende (voormalig olympische) klasse. Zie Formule 20. Voor twee veeleisende sleutelaars. Met een breedte van + 3.05 m moet de boot zonder speciale trailer bij transport uit elkaar. Zowel zonder als met spinaker uitgevoerd (Tornado Sport). Dat laatste was de Olympische catamaran en kende daardoor veel (materiaal)ontwikkeling. Niet echt geschikt om veel mee op zee te varen (zand!)
• Formule16HP: (Diverse bouwers)
  Een lichtgewicht klasse (100 kg of 95 kg wanneer solo) met veel (zelf)ontwikkeling. De klasse is gebouwd rondom de Taipan 4.9 en Bim 16. Stealth marine heeft in 2001 een nieuw onwerp gemaakt volledig volgens de regels van de Formula 16 HP klasse. Swell marine Spitfire (Yves Loday) is geen F16 onder deze regels maar wordt permanent gedispenseerd. De ratings van deze boten zijn gelijk aan de Formule 18 (Texel en World Sailing). De klasse concentreert zich nu nog op de VS maar vanaf 2002 ook steeds meer naar Europa gekomen. De naam van de klasse staat voluit voor Formule 16 High Performance. Eigenlijk een A-cat voor 2 man.
• Nacra17: na een heuse opstand in catamaranland na het afvoeren van de tornado als Olympische klasse, won Nacra met deze boot het test event in Santander en is de catamaran weer Olympisch. Een f18 maar dan één voet korter. Voor de volgende Olympische Spelen (verplicht) uitgevoerd als foiling cat om de kijkcijfers gunstig te beïnvloeden. Heeft voor de jeugd inmiddels een kleiner zusje, de Nacra15.
• De meest recente ontwikkelingen op het gebied van productiecatamarans betreft het foiling ontwerp: door middel van speciaal gevormde zwaarden (en roeren) komen de rompen geheel uit het water waardoor de weerstand (extreem) afneemt en de snelheden dus omhoog gaan. Zeer technische, echt iets voor de gevorderde zeiler die line honours wil winnen in grote wedstrijden, Olympische ambities heeft en zeer diepe broekzakken…

Toer catamarans

Behalve de hieronder genoemde klassen is er nog een hele hoop goed bedoelde rommel (sorry bezitters!) op de markt. Oh wee, oh wee als de dealer daarvan met z’n hobby stopt of u in Zuid-Frankrijk op vakantie denkt even een nieuwe achterbeam te gaan halen. Het is vaak al helemaal een drama als u er ooit nog eens vanaf wilt en u eigenlijk niet van plan was het hele spul in de vlikobak te gooien. U moet dan (lang) wachten op iemand als uzelf om de boot weer aan te slijten. Als u met catamaranzeilen begint en het is niet gemaakt door Dart, Hobie of Nacra: laat dan liever maar!

• Hobie Wave: Prima en robuuste boot die speciaal is gemaakt om catamaranzeilen te leren. Geen zwaarden. Hier worden in Frankrijk hele scholen tijdens de gymles wegwijs gemaakt met zeilen.
• Hobie 14: Eénmanscat. Geen zwaarden. Prima boot om alleen en ook met meer wind mee te leren zeilen. Gaat door gebrek aan zwaarden lastiger overstag. Kan ongelooflijk veel wind hebben. Is bij onze oosterburen en elders in de wereld nog wel populair als eenheidsklasse. Er zijn ook versies met fok en trapeze. Jong gebruikt inmiddels vrij zeldzaam.
• Hobie 18: Erkende klasse. Prima en robuuste boot voor de wat zwaardere starters. Er zijn versies met steek of klapzwaarden gemaakt. Wedstrijden worden er in Nederland behalve op handicap nauwelijks meer mee gevaren. Dubbele trapeze.
• Hobie 20 en 21: Tweemanscat. Door het gewicht is de 21 op het strand nauwelijks te hanteren. Meer iets voor twee powerlifters. Als ‘ie in zee ligt kan de hele familie overigens wel mee. Een bakbeest.
• Nacra 450: Eén-/tweemans boot (geen echte wedstrijdklasse). Geen zwaarden. Simpele en goede boot om mee te beginnen. Met fok en spi leuke boot om het als twee junioren op te leren. Met één volwassene gaat het allemaal net. Enkele trapeze.
• Nacra 500: Zie 450 maar dan net een slagje groter. Tweemansboot, twee trapezes. Geen zwaarden. Weinig aantallen op de Nederlandse markt.
• Nacra 570: Zie 450 maar dan voor twee echte volwassenen. Geen zwaarden. Prima boot om mee te beginnen. Dubbele trapeze. Kan ook met spi.
• Nacra 5.2 en 5.8: Hier varen allen nog oudere types van rond. Zie 5.5 ( Bij Nacra slaat de naam op de lengte van de boot in meters). Op verzoek van een aantal Katwijkers is er een vernieuwde versie van de 5.8 op de markt gekomen als Nacra 580.
• Nacra 5.5SL:  Blast from the past. Prachtige wedstrijdklasse uit het verleden. Met zwaarden. Dubbele trapeze. Stabiele boot. Vaak ook met spi. Zeer vergevingsgezind. Wordt nieuw niet meer verkocht en er wordt behalve op handicap (waar het een kansloze klasse is geworden) nog nauwelijks wedstrijden voor georganiseerd. Er is ook nog een brede éénmans uitvoering ook wel 18m² genoemd van gemaakt.
• Nacra 6.0: Zie 5.5 maar dan net alles net even groter. Is voor twee volwassen (85kg+) kerels die kunnen zeilen maar (nieuw) nog niet meteen voor de hoofdprijs willen gaan de juiste keuze.
• Prindle 15: Eénmanscat. Gaat soms wat lastig door de wind. Leuke boot maar wordt nieuw niet meer verkocht. Ook in de wedstrijden komen oudere boten met goed zeil nog prima mee. Geen zwaarden Eén trapeze. Prima éénmanscat.
• Prindle 16: Is voor twee volgroeide volwassenen net te krap. Geen zwaarden. Wordt nieuw niet meer verkocht. Prima boot om het op te leren.
• Prindle 18: Volwassen tweemanscat. Prima boot om het op te leren. Geen zwaarden, dubbele trapeze. Is iets vergevingsgezinder dan een Hobie 16 maar ook weer minder spectaculair. Behalve op handicap is het geen wedstrijdklasse.
• Prindle 18.2:  Wedstrijdklasse uit het verleden. Met zwaarden, dubbele trapeze, soms met spi. Worden niet meer gemaakt.
• Prindle 19:  Een foot groter dan de 18.2 zie verder aldaar.
• Dart 20:  Heet ook wel Stampede. Is een grotere versie van de dart 18. zie dart 18. Geen zwaarden. Twee man trapeze. Behalve op handicap geen wedstrijdklasse.
• Dart 15  / Spark: Eenmanscat. Geen zwaarden. Wordt nauwelijks aangeboden.
• Dart 16: Kleinere uitvoering van de Dart Hawk, ook ontworpen door Yves Loday. Gemaakt van zeer bestendig materiaal waardoor ook voor verhuur en lessen zeer geschikt.
• Mystere: In Frankrijk zeer populair. Diverse recreatieve modellen vanaf 12 t/m 20 voet beschikbaar. Nu dus ook goede ondersteuning in Nederland maar nog niet veel op de occasionmarkt te vinden.
• Hobie Dragoon: echte catamaran in het klein, geschikt voor twee jeugdzeilers. In Extreme uitvoering uitgerust met gennaker en heuse wedstrijdklasse. Met een volwassene aan boord al snel een onderzeeër.

Hoe maak ik voor mezelf een keuze

Lastig om een keuze te maken? Dat valt wel wel mee. Als u altijd alleen gaat zeilen dan kiest u tweedehands voor een Prindle 15 of een Hobie 17 of als u in het begin nog zonder trapeze wilt varen en niet te zwaar bent is ook een Hobie 14 heel geschikt. Nieuw is uw keuze eigenlijk beperkt tot een Hobie FX One of een Nacra Inter 17 of Nacra16 of wellicht een 450. Voor de veeleisende zeiler die weet waar die aan begint is de A-cat de juiste keuze.

Als u samen wilt zeilen en samen niet meer dan 130/150 kg schoon aan de haak weegt én u wilt ooit ook nog eens een wedstrijdje gaan wedstrijdzeilen dan kiest u tweedehands of nieuw voor een Hobie 16, een Dart 18 of Nacra 500. Deze boten worden (in wedstrijden) altijd zonder spi gevaren. Dat maakt het gemakkelijker om een minder ervaren bemanninglid mee te nemen.

Weegt u samen wat meer dan 150 kg en wedstrijdzeilen is niet belangrijk dan is aanvankelijk een tweedehands Hobie 18 (met zwaarden), Prindle 18 of Nacra 570 of 580 (zonder zwaarden) een goede keus. Met een  Nacra 5.5 of 6.0 doet u uzelf (of uw portemonnee) een groter plezier. Vooral als u in de toekomst er ook wel eens een spi bij wilt trekken. Maar ze zijn kwetsbaarder. Er is nu tweedehands volop keuze. Een Prindle 18.2/19 is wat zeldzamer (= ouder) maar voldoet ook aan uw eerste behoeften.

Heeft u meer wensen en wilt u met dezelfde bemanning zeker verder èn wedstrijden varen en er ook nog een spi bij kunnen trekken, dan kiest u voor de Formule 18 (gemaakt door verschillende bouwers). Bent u samen wat meer aan het gewicht (+ 165 kg) dan wordt het de Formule 20. Wedstrijden met spi varen vereist een bijzonder goed op elkaar ingespeelde bemanning. Wilt u veel internationaal de strijd op de velden aanbinden en zijn olympische aspiraties u niet vreemd, dan is de Nacra17uw keus. Wel graag eerst even de financiën regelen.

Hoe kom ik aan een boot

Hierin verschilt in Nederland de aankoop van een catamaran niet van een auto. De keuze is particulier of van de dealer. Beide met hun specifieke voor- en nadelen wat betreft prijs, garantie, etc. Bedenk goed waar u aan begint als u een boot uit het buitenland haalt. Oh wee, als u voor service of garantie nog even terug moet of er ooit weer vanaf wilt. Ik heb geen idee hoe de Nederlandse dealers daar in de praktijk mee omgaan maar ik kan me daar wel een bepaalde voorstelling bij maken.

In Nederland werd bij de meeste dealers in de catamaranbusiness ingeruild, maar die tijd is voorbij. Als u wat hebt in te ruilen of wanneer u van uw oude scheepje af wilt, bent u aangewezen op Marktplaats c.s. Als u een vriendelijke verkoper treft wanneer u een nieuwe(re) boot (van hetzelfde merk) wilt halen, kan hij uw boot wellicht in consignatie te koop zetten. Maar als u daarbuiten uw boot op de markt te koop zet en niet over relaties beschikt die uw boot willen kopen maar via advertenties etc. uw zaken wil regelen moet u vaak behoorlijk adverteren om uw handel kwijt te raken.

Daar staat tegenover dat dealers oudere boten altijd goed opknappen voordat zij hem te koop aanbieden. Dat is echt een voordeel wat u niet moet onderschatten. Vooral bij wat oudere boten is de staat waarin de boot nog verkeerd veel belangrijker dan het exacte bouwjaar. Met een nieuwe trampoline of een nieuw(er) zeil kunt u vaak weer jaren vooruit.

Koopt u van een particulier dan wordt het voor een leek veel lastiger te vergelijken wat gegeven de leeftijd nog een goede en strakke boot is. Neem altijd iemand mee die deskundig is of daar voor doorgaat.

Wat kost een boot

Laatst hoorde ik de volgende mooie kreet toen het over wedstrijdzeilen ging: “van wedstrijden met auto’s, paarden en boten, ga je naar de kloten”. Als u niet voorin met de Nederlandse top of wat daar voor doorgaat wil meedraaien, dan hoeft catamaranzeilen per jaar helemaal niet zoveel te kosten. De investering voor nieuwe boten is alleen niet onaanzienlijk. Aan afschrijving moet u tweede hands voor rond de € 1.500,– per jaar, of zelfs minder, prima met een gebruikte boot kunnen blijven varen en op de paar jaar verversen. Iedere vier jaar een nieuwe Hobie 16 komt al gauw boven de € 2.000,– per jaar. Het formule 18 en 20 zeilen zit daar nog een flinke stap boven. Verzekering, ligplaats, stalling en onderhoud komen daar nog bij. De kosten van uw biertje en broodje op het terras van de vereniging is daarentegen weer een fractie van wat de gemiddelde strandtent u vraagt.

Wat krijg ik voor m’n geld?
< € 1.500 Tenzij u geluk heeft kunt u catamaranzeilen beter nog maar even laten zitten. Misschien is af en toe huren op vakantie een optie en droom dat ‘ie van u is.
> € 1.500 < € 3.000 Als u nog geen  pakken, zwemvesten etc. hebt, wordt het nog een klus om binnen het budget te blijven maar met een beetje scharrelen kan het wel. Koop liever zekerheid dan de boot die 8 jaar “op zolder” heeft gelegen. Maar, eerlijk is eerlijk omdat mensen er na een paar jaar geen zin maar er ook nog niet vanaf willen komt dat nog vrij regelmatig voor.
> € 3.000 < € 5.000 Hier beginnen de reële mogelijkheden. Als u scherp onderhandelt of gewoon handig bent kunt u binnen dit budget wellicht zelf nog ergens goedkoop een trailertje of cattrack (dikke pijp met ballonwielen om hem niet over het strand te hoeven slepen) op de kop tikken.
> € 5.000 < € 7.500 Just getting by. Hiervoor zijn boten met de kop eraf met uitrusting en binnen bereik. Ook klein nieuw komt binnen uw bereik.
> € 7.500 < € 12.500 Die vijf mille extra zet nieuw nog niet zo heel veel zoden aan de dijk. Je koopt er alleen een nieuwe Dart18, Nacra 450 of Hobie 14 of 16 voor. Of een vrijwel nieuwe met trailer, cattrack en spullen etc.
> € 10.000 < € 15.000 Hier komen de tweedehands Formule 18/20 boten met de kop eraf in beeld.
> € 15.000 < € 20.000 Dit is de prijs waarvoor je een zo goed als nieuwe Formule 18 koopt. Let wel op of alle “wedstrijd-gadgets” worden meegeleverd voor dit geld. Een nieuwe (snellere?) spi kost al gauw € 1250,-.
> € 20.000  Formule 18 en 20 passen nu in uw budget. U moet wel de intentie hebben om wedstrijden te zeilen. Koop je dit alleen voor de lol dan ben je veel te duur uit en waarschijnlijk is je ego dan te groot voor het clubhuis.

Wat moet ik nu met m’n (nieuwe) boot?

In het overvolle Nederland moet u eerst een ligplaats of stalling regelen voordat u definitief als eigenaar de boot achter uw auto haakt. De vraag naar ligplaatsen is op de meeste plaatsen veelal groter dan het aanbod maar er zijn ook nog verenigingen met een ligplaats. Daarbij kunt u kiezen voor de Noordzee of het binnenwater.

Op het binnenwater kunt ook met veel wind nog varen. Op zee wordt, door ervaring wijs geworden, bij (te) harde wind met hoge branding of bij hoge branding en relatief te weinig wind, vaak niet gevaren. Hoewel de golven het catamaranzeilen op zee veel aantrekkelijker maakt zijn de randmeren of het IJsselmeer als beginner toch het beste te bevaren om de boot goed te leren kennen zonder aanslag op uw banksaldo. Niets is zo triest om een nieuwbakken zeezeiler z’n (nieuwe) spulletjes en illusies op de tweede bank aan barrels geslagen te zien worden. Lees hoe het niet moet.

In het voor- en najaar zoeken overigens vrijwel alle actieve wedstrijdzeilende brandingzeilers hun heil op het binnenwater. Op zee is het water niet alleen een stuk kouder, het ontbreekt vaak volledig aan passerende boten die u even uit de penarie kunnen helpen als het om wat voor reden toch fout is gegaan. En als het even fout is gegaan heeft u, ook al zit u nog niet echt in de problemen maar op uw boot even wat uit te blazen van de vermoeienissen, vaak al  meteen de reddingsbrigade aan dek staan.

Wat moet ik aan?

Behalve een boot en een ligplaats of stalling heeft u nog diverse spullen nodig om te kunnen gaan zeilen. Vergeet de traditionele zeilpakken (off-shore). Koop een wetsuit of een droogpak met een trapezeharnas, zwemvest en schoenen. De rest is extra. De  basisuitrusting waarmee u altijd het water op moet is (tussen haakjes een prijsindicatie in euro’s):

zwemvest  (€ 50 – € 100)
wetsuit of droogpak  (€ 75 – €“ 750)
trapezegordel  ( € 75 – 150)
schoentjes  (€ 20 – 50)
rooksignalen  (2x € 15-30)
Voor catamaranzeilen kunt u bij de catamarandealer of in een goed gesorteerde surfshop vaak beter slagen dan in een reguliere watersportzaak. Hieronder per item een overzicht met een cijfer voor de noodzaak (1 is essentieel – 5 hoeft niet).

1. Kleding Noodzaak

a. Droogpak
Is zeer geschikt voor het het koude Nederlandse voor- en naseizoen. Het pak vergt wat meer onderhoud en aandacht dan een wetsuit maar je blijft wel droog. In een wetsuit beweeg je weer gemakkelijker.

• + warm en droog
• + geen koud pak bij tweede keer varen op een dag
• – met goede onderkleding flink aan de prijs (ca. € 600 +)
• – minder beweeglijk
• – onderhoudsgevoeliger (rubbermanchetten moeten na een paar seizoenen worden vervangen)

b. Wetsuit
Bij uitstek het pak om aan te schaffen als u met zeilen begint. Voor de hele koude dagen om afkoeling door de wind te voorkomen of als bescherming is een extra overall aan te raden

• + geschikt voor veel weertypen
• + prijs
• + beweeglijkheid
• – Een nat en koud wetsuit aantrekken is minder aangenaam.

De versie met afneembare mouwen maakt hem ook bij ’s zomerse temperaturen nog goed draagbaar.

c. Shorty
Een uitvoering van het wetsuit met korte mouw en korte pijp. Geschikt voor temperaturen vanaf 20 graden en zon.

d. Zwemvest
Plassenzeilers zijn dit niet gewend maar op zee is er maar één regel. Zonder zwemvest aan gaan we niet het water op. Het vest moet soepel en niet te lang zijn (i.v.m. trapezehaak).

e. Trapezegordel
De goedkoopste uitvoeringen zijn met een kruis. Dat gaat natuurlijk wel maar het hangt zoals u zult begrijpen minder comfortabel (idem voor voor dames). Hij gaat vaak 8 – 10 jaar mee dus koop liever meteen een goede zonder kruis en met een beugel zodat de edele delen en de heupen niet in de knel komen.

f. Schoentjes
Zoals met zoveel materialen met zeilen is ook dit een verbruiksartikel. Zeilschoenen moet u niet kopen om een paar jaar mee te doen. Dat doen ze namelijk niet. Niet al te plompe neopreen surfschoentjes voldoen het beste.

2. Overige spullen
a. Handschoenen
U kunt met handschoenen zeilen maar het hoeft niet. Maar als u dat niet bent gewend en heeft hele zachte schoten gekocht zien u handen er na een dag of wat uit als vers gesneden rosbief maar u weet wel dat u gezeild hebt. De handschoenen moeten goed om de hand sluiten. Koop ze niet te groot.

b. Kompas
Een peilkompas is voldoende. Het kan handig zijn als er met heel weinig wind plotseling zeemist opduikt om weer de kant te kunnen vinden.

c. Zeilmes
Het ziet er vaak wat overtrokken uit om een zeiler met een zeilmes om de nek uit te zien varen maar het is wel zo veilig. Als u gaat varen en omslaat en u of uw fokkemaat maken daarbij de de fout om zittend op de hoge kant van de boot tussen de giek en trampoline voorzichtig naar beneden glijden, is de kans groot dat u met uw trapezehaak vast komt zitten in de warboel aan schoten en lijnen onder de inmiddels langzaam doordraaiende boot. Wie dan onwrikbaar vast is komen te zitten is heel blij met uw (scherpe) mes aan boord.

d. Harpsleutel
Een harpsleutel is in penibele situaties op zee heel handig om bij de hand te hebben. Bijvoorbeeld als u met de boot doorslaat in het wat ondiepere eerste gedeelte dicht onder de kust is de Noordzee. Het is daar niet diep genoeg om de boot te laten doordraaien. Al snel zit de mast dan muurvast in het zand. Zonder hulp van buiten is de enige mogelijkheid om de mast op de kop liggend van de boot af te halen. De echte zeebonk zet hem er op zee ook weer op, hijst het zeil en vervolgt zijn weg.

e. Vuurpijlen
Fakkels of pijlen is voor dicht onder de kust allebei geschikt. Steek ze niet te snel af en vervang ze op tijd. Ook met licht weer (op de man) meenemen .

f. Reserve materiaal
Zorg voor wat reserve harpjes, mannetjes met ringetjes (grote en kleine) en wat stukken touw om noodreparaties uit te kunnen voeren.

Als we gaan varen: Stel u bent in staat op met uw nieuw aangeschafte spullen op het strand een plekje te krijgen. Ook weet u inmiddels hoe de boot moet optuigen en wil graag de zee op. Hoe nu verder.

De eerste keer op zee. Hoe het (niet) moet…

Zee kiezen: Als u op het strand staat en de wind komt uit zee kiest u bij vertrek de boeg waarbij het zeil het meeste uitwaait. Controleer op het strand of alles nog goed werkt. In de branding is het heel vervelend als de zaken niet voor elkaar zijn.

U sleept de boot (samen) staand tussen de rompen zover het water totdat de roeren nog net droog op de kant liggen. Dan loopt de stuurman om en maakt grootschoot en roeren in orde. De fokkemaat staat aan de buitenzijde van loefromp en houdt de boot recht op de golven. De stuurman heeft schoot en joy-stick in de ene en zijstag in de andere hand. Wacht op een rustiger moment in de branding ontstaat en sleep de boot samen zo verder totdat voldoende water onder kiel zit om de fokkemaat aan boord te laten. Laat hem de boot draaien totdat de boot in de gewenste richting ligt en trek de fok iets aan en laat de fokkemaat aan boord stappen. Direct daarna volgt de stuurman en wordt de fok normaal en het grootzeil zover als de loefgierigheid van de boot het toestaat aangetrokken.

Bedenk, u moet met half opgetrokken roeren van het strand de zee in. En dat stuurt op zich al met geen enkele boot echt lekker. Met een catamaran met twee roeren en vooral bij asymmetrische rompen voelt u de loefgierigheid bijzonder goed. Daar komen de vaak alles behalve ideale omstandigheden van de branding nog bij. Aanrollende brekers moet u met enige snelheid nemen en vlak voor het moment van impact liefst zo recht mogelijk op de breker/golf insturen. Daarna (nog liefst op de breker) weer meteen afvallen om snelheid te maken voor de volgende. En zo verder. Dat is met de wind pal uit zee of onder een kleine hoek uit zee met hoge golven, en de genoemde loefgierige boot (ook voor een meer ervaren brandingzeiler) altijd een lastig compromis. U moet daarom de boot ook met de zeilen goed kunnen sturen. Maar op een boot zonder zwaarden is dat nooit te doen. De beginner gaat vaak net niet voortvarend en iets te ruim van start. Hij schrikt van de eerst klap van eerste golf en ligt dan of dwars of als hij door de loefgierige boot inmiddels te veel is opgeloefd nagenoeg stil in de wind en gaat dan onverhoopt maar verder met plan B. Daarbij kiest hij, op zich begrijpelijk, voor nog wat kalmer aan en wordt voordat hij het plan kan gaan uitvoeren vervolgens de volgende breker verrast. Door te laat afvallen en daardoor onvoldoende of geen snelheid te hebben ontwikkeld ligt hij dan helemaal stil of is al achteruitgeslagen. En daar is het roer-oploop-systeem niet op berekend. Vanuit de gedachte aan een monohull wil de startende catamaranzeiler de twee boegen van zijn catamaran niet in de breker begraven (en dat is precies wat je wel kunt en moet doen met een catamaran) en zit men om de rompen mooi vrij te houden  te ver naar achteren op de boot . Daarmee is het lot bezegeld en gaat het hele spul vaak achteruit en achterover om in de branding. De volgende golven maken het karwei verder af en de tocht is al weer over. Vervolgens kun je naar de dealer om voor je net aangeschafte boot bijvoorbeeld een paar gebroken zeillatten, wat gescheurde zeillatzakken, een ontzet roer of uitgescheurd spiegelbeslag of als je geluk hebt alleen roerpennen laten repareren.  Dit zie je op Texel met wind uit zee en een iets te gespannen bemanning heel vaak gebeuren.

Als u met rustig weer begint en eerst wat advies vraagt of meezeilt met een meer ervaren zeiler is het allemaal niet zo’n probleem als het hier misschien wordt geschetst. Als in uw vaargebied pieren in zee liggen vereist dit nog extra aandacht.

Uit Zee

Als u met de boot uit zee komt zijn er maar twee dingen waar u aan moet denken

1. Haaks op de branding de kust aanvaren en

2. Voldoende achterop zitten.

3. Vergeet de zwaarden niet!

Met wind uit zee: Altijd haaks op de branding landen. Ruim uit de kust vaart u eerst parallel naar de plek die u hebt uitkozen om te landen. Denk daarbij aan de stroom en eventuele golfbrekers! Catamarans lopen niet snel uit het roer maar als uw boot al onder een kleine hoek schuin van achteren wordt opgepakt door een beetje behoorlijke golf is er geen houden meer aan. Zorg dat u bij de tweede en eerste bank de achteropkomende brekers recht van achteren op de boot pakt. De bemanning zit helemaal achterop. Probeer de eerste keren tussen de golven te blijven .Probeer rustig te landen. Vol gas en dubbel trapeze kan ook maar is asociaal ten opzichte van zwemmers en wandelaars en gaat bovendien ten koste van de boot. Vergeet niet direct uw voorlijk los te gooien !  Komt de wind niet van zee maar van land dan is het allemaal wat eenvoudiger.